Co się stanie, jeśli tej zimy Rosja wyłączy dostawy gazu do Europy?

Władimir Putin oraz rosyjski gigant energetyczny Gazprom wydają się zaostrzać sytuację dla Europy, ograniczając dostawy gazu. Dyrektor Międzynarodowej Agencji Energii ostrzega, że Europa musi natychmiast przygotować się na możliwość całkowitego wyłączenia dostaw gazu przez Rosję w tym sezonie zimowym. Konflikt na Ukrainie skłonił kraje do podejmowania działań mających na celu uniezależnienie się od importu energii z Rosji, ale teraz te wysiłki stały się jeszcze pilniejsze.

Co dzieje się z rosyjskim gazem?

Rosja rozpoczęła ograniczanie dostaw do różnych krajów, prawdopodobnie w celu utrudnienia ich wysiłkom związanych z magazynowaniem gazu przed zimą. W ciągu ostatniego tygodnia Gazprom zmniejszył dostawy przez główny gazociąg Nord Stream 1, którym dostarcza się gaz do Europy, o 60%. Spowodowało to przerwy w dostawach do Włoch, Austrii, Czech i Słowacji. Gaz został również odcięty w wielu innych krajach, w tym w Polsce, Bułgarii, Francji i Holandii. Dodatkowo, wybuch w dużym zakładzie skroplonego gazu ziemnego (LNG) Freeport na wybrzeżu Zatoki Perskiej, który dostarczał gaz do Europy, również ograniczył dostawy.

Czy Europa będzie w stanie zastąpić rosyjski gaz przed zimą?

Szanse są niewielkie. Przed konfliktem, Rosja dostarczała 40% gazu do Europy, więc zastąpienie go całkowicie w krótkim czasie jest praktycznie niemożliwe, nawet przy większych wysiłkach magazynowania gazu lub zwiększonym imporcie skroplonego gazu ziemnego (LNG) do niektórych krajów, takich jak Niemcy. Przywódcy UE nie traktują poważnie możliwości wprowadzenia całkowitego zakazu importu rosyjskiego gazu, ponieważ uważają to za niepraktyczne i prowadzące do podziałów politycznych. W związku z tym kraje starają się wypełnić swoje magazyny wcześniej niż zazwyczaj. Obecnie poziom wypełnienia podziemnych magazynów gazu w Europie wynosi 57%. Komisja Europejska zaapelowała do wszystkich krajów o osiągnięcie poziomu wypełnienia na poziomie 80% do początku listopada, a Niemcy dążą do poziomu 90% w tym samym czasie. Jednak bez rosyjskiego gazu trudno będzie osiągnąć te cele. „Jedynym sposobem na zbliżenie się do tych celów jest płacenie bardzo wysokich cen. USA kierują swoje dostawy LNG do Europy zamiast do Azji, ponieważ kraje europejskie płacą więcej” – powiedział Nathan Piper, analityk rynku ropy i gazu w firmie Investec.

Od kogo europejskie kraje będą kupować LNG?

Rządy państw europejskich coraz częściej proszą USA o większe dostawy drogiego LNG. Wielka Brytania mogłaby również skorzystać na tym kryzysie, zwiększając eksport gazu ziemnego do UE za pośrednictwem międzysystemowych połączeń. Według danych Urzędu Statystycznego Wielkiej Brytanii, eksport towarów do UE wzrósł w kwietniu trzeci miesiąc z rzędu, osiągając wartość 16,4 miliarda funtów, co stanowi najwyższy poziom miesięczny od 1997 roku, kiedy rozpoczęto porównywalne rejestracje.

Rządy europejskie starają się również zwiększyć import rurociągowego gazu z Norwegii i Azerbejdżanu oraz zwiększyć wykorzystanie energii odnawialnej. Tymczasem kraje azjatyckie, takie jak Pakistan, coraz bardziej zmuszone są powrócić do węgla, który jest szkodliwy dla środowiska, ponieważ Europa zatrzymuje dostawy gazu.

Co stanie się, jeśli europejskie kraje nie będą w stanie zastąpić rosyjskiego gazu?

Najprawdopodobniej przedsiębiorstwa ograniczą zużycie energii. W Niemczech, które importuje 35% gazu z Rosji, gałęzie przemysłu o dużej intensywności energetycznej, takie jak przemysł stalowy, będą musiały stawić czoło presji i ograniczyć produkcję. „Rządy będą musiały wprowadzić ograniczenia dotyczące zużycia energii lub ceny staną się na tyle wysokie, że korzystanie z niej stanie się nieopłacalne” – powiedział Piper. „Jeśli Rosja wstrzyma dostawy gazu tej zimy, gdy zapotrzebowanie jest wysokie, może to prowadzić do punktu krytycznego. Nawet podczas zimnej wojny Rosja była niezawodnym dostawcą energii, teraz to połączenie zostało zerwane”.

Jaki wpływ całkowite odcięcie gazu przez Rosję będzie miało na konsumentów? Konsumenci prawdopodobnie nie odczują przerw w dostawach energii w Wielkiej Brytanii i Europie, ponieważ w pierwszej kolejności zostanie ograniczone wykorzystanie przez przemysł. Jednak ceny energii, które już są wysokie,